Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

ΡΕΝΑ ΚΑΡΘΑΙΟΥ ( 1913 – 11 Οκτωβρίου 2005 )

Η Ρένα Καρθαίου (Αθήνα, 191311 Οκτωβρίου 2005) ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και μεταφράστρια. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ειρήνη Λάκωνα.
Ήταν κόρη του γνωστού θεατρικού μεταφραστή και ποιητή Κ. Καρθαίου (1878–1955). Σπούδασε στο Γερμανικό Σχολείο και έπειτα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.Καλλιέργησε ιδιαίτερα την ποίηση για παιδιά και εργάστηκε για τη διάδοση του παιδικού βιβλίου στην Ελλάδα. Το 1963 εξέδωσε, μαζί με τον σύζυγό της δημοσιογράφο Αντώνη Μπρούσαλη, το περιοδικό "Η Πλώρη", με σκοπό την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά στην παιδική λογοτεχνία, ιδιαίτερα στην ποίηση, την οποία ανανέωσε αισθητικά και θεματολογικά. Η ποίησή της έχει θεματικούς πυρήνες τη φύση και το παιδί και διακρίνεται για την τεχνική της αρτιότητα (με προτίμηση στην παραδοσιακή στιχουργική), την αμεσότητα, το χιούμορ και τη ζωντάνια.
Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη συλλόγων όπως η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά (έως το 1966) και ο Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Επίσης μετέφρασε ξένους Ποιητές και συγγραφείς (Ρίλκε, Ταγκόρ, Γκαλίν, Κέρνερ κ.ά.)
Εργογραφία
Τα πουλιά της Ιεριχώ (1949)
Το δέντρο του ουρανού (1961)
Χαρταετοί στον ουρανό (1972,βραβείο Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς)
Ανοιξιάτικα και κυπαρισσόμηλα (1982)
Στα μονοπάτια του ήλιου (2000)

Συνεργάστηκε επίσης στη συγγραφή αναγνωστικών και βιβλίων για τις διακοπές:
Ο αγέρας παίζει φλογέρα (1977,με τη Γ.Γρηγοριάδου-Σουρέλη & τον Γ.Σουρέλη)
Αναγνωστικό Δ΄ Δημοτικού (1979,με τους Γ.Γρηγοριάδου-Σουρέλη & Γ.Σουρέλη)
Χαρούμενες διακοπές (με την Κ. Μάνου-Πασσά,8τόμοι)
Παρέα με τον Αίσωπο (1998,3τόμοι,με την Κ.Μάνου-Πασσά)
https://el.wikipedia.org/


Γουλιμή, Δεμερτζής, Καρθαίου, σε εκδήλωση του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου


Φθινόπωρο 

Ο Σεπτέμβρης , πρώτα κρύα ,
τρέχει ανοίγει τα σχολεία .

Ο Οκτώβρης συγυρίζει ,
ναφθαλίνη σου μυρίζει .

Κι ο Νοέμβρης με βροχή ,
σκάβει , σπέρνει όλη τη γη .

Του φθινόπωρου , παιδιά
και τα τρία πολλή δουλειά .

✤    ✤    ✤    ✤

Η Σακαράκα

Γκραν και γκρουν και τρίκι τράκα...
Δες, περνάει μια σακαράκα!

Αγωνίζεται, μπαμ μπουμ,
παλιοσίδερα χτυπούν.

Τρίκι-τρακ στην ανηφόρα,
προσπαθεί να πάρει φόρα.

Πουφ-πουφ-πουφ μέσα στη σκόνη,
ξεφυσάει και ξεφουσκώνει.

Τρίκι-τρακ και γκραν και γκρουν,
ουφ, τα λάστιχα βογκούν.

Ξάφνου, παφ! έχουνε σκάσει
κι έχει η γειτονιά ησυχάσει!
✤    ✤    ✤    ✤
Κικιρίκου Κικιρί

Κόκορας χρυσός ο ήλιος
στης αυγής το φράχτη βγαίνει.
Κικιρίκου, όλοι ξυπνήστε,
κι είν' η ώρα περασμένη!

Φως ανοίγει τις φτερούγες,
το κεφάλι φως σηκώνει.
Φως στον κήπο, φως στο δρόμο,
φως στον κόσμο ώς πέρα απλώνει.

Κικιρίκου! Κι ανεβαίνει,
πάει ψηλά κλαρί κλαρί.
Φτάνει στ' ουρανού το θόλο:
Κικιρίκου! Κικιρί!

Σήκω, Τάσο, σήκω, Ρίνα,
Κώστα, Ελένη, Γιάννη, Λια!
Οι μικροί να παν σχολείο
κι οι μεγάλοι στη δουλειά!
✤    ✤    ✤    ✤

Σταφυλοπόλεμος

Σταφυλόρωγες οι σφαίρες,
το ντουφέκι μας κλαρί.
Μπαμ και μπουμ, αρχίζει η μάχη.
Κάντε πίσω, πίσω, εχθροί!

Μπαμ και μπουμ, χαλάει ο κόσμος
και τραντάζει η γειτονιά.
Σπίτια, τζάμια, αυλές και δρόμοι
εγεμίσανε ζουμιά.

Πλιτς και πλατς, ρώγα στη ρώγα,
και φοβέρες και στριγκλιές.
Χάλια απ' την κορφή ως τα νύχια
οι μικροί πολεμιστές.

Το πεδίο πατητήρι,
μούστος βράζει η γειτονιά.
Κι ο Σεπτέμβρης ετοιμάζει
τη μουσταλευριά.
✤    ✤    ✤    ✤

Χαρταετοί στον ουρανό

Κάθε Καθαρή Δευτέρα
ανοιξιάτικέ μου αέρα ,
στα παιδιά μας λες : εντάξει
ο αετός σας θα πετάξει .

Φύσα αγέρα λεβεντιά
παίξ’ αετό με τα παιδιά
φεύγει ο αετός ψηλά
και στον άνεμο μιλά .

Φρρρ! Ακολουθούν κι άλλοι ,
πιο μικροί και πιο μεγάλοι .
Ένας χάρτινος στρατός
ξάφνου κολυμπάει στο φως .

Του αγέρα οι καλεσμένοι ,
τα πολύχρωμα ντυμένοι ,
παν σε ουρανού γιορτάσι ,
σκουλαρίκια , ουρά , κεφάλι .

Φύσα , λεβεντιά μου αγέρα !
Κάθε Καθαρή Δευτέρα ,
των παιδιών ψυχή και νους
χαρταετός στους ουρανούς .
✤    ✤    ✤    ✤
Οι καλύτεροί μου φίλοι

Πάπιες, κότες, γάτες, σκύλοι
είναι οι πιο καλοί μου φίλοι.

Στην εξώθυρα, στον κήπο,
με προσμένουν όταν λείπω.

Το πρωί, σαν πάω σχολείο,
μου φωνάζουν: «Φίλε, αντίο!»

Κι όταν εύκαιρο με βρούνε,
όλο ευγένεια θα μου πούνε:

«Γαβ, παπά, κοκό» και «νιάο»
δηλαδή μου λεν «πεινάω».

Τότε, τρέχω στο λεπτό
και μαζεύω ό,τι κι αν βρω.

Και τα πιάτα τους γεμίζω
και περίσσια τα ταΐζω.

Πάπιες, κότες, γάτες, σκύλοι
είναι οι πιο καλοί μου φίλοι.
✤    ✤    ✤    ✤
Γύρω γύρω όλοι

Γύρω γύρω όλοι!
Χιόνια στο περβόλι.
Άσπρα γίναν τα κλαριά,
άσπρα στρώθηκαν χαλιά,
κι ο Χιονάνθρωπος απέξω 
με καλεί να παίξω.

Γύρω γύρω όλοι!
Άνθη στο περβόλι.
Άνθισεν η κερασιά,
ρόδισε η ροδακινιά,
παντού χλόη και γρασίδι,
ώρα για παιχνίδι.

Γύρω γύρω όλοι!
Ζέστη στο περβόλι.
Σύκα γέμισε η συκιά,
κόκκινη η κληματαριά,
κι ένα τόσο δα πουλί
«έλα έξω» με καλεί.

Γύρω γύρω όλοι!
Μαραμένο το περβόλι.
Φύλλα σκέπασαν τη γη,
η βροχή πια δεν αργεί
του σχολειού η καλή ποδιά
αγκαλιάζει τα παιδιά.

Γύρω γύρω όλοι!
Η ζωή περβόλι.
Άνθη, χιόνια και βροχή
κάθε χρόνο απ’ την αρχή.
Και το ξέρουμε όλοι:
Μια δουλειά, μια σκόλη.


✤    ✤    ✤    ✤
Ιανουάριος

Του Γενάρη προσταγή :

Χιόνι σκέπασε τη γη !
Σκέπασε βουνά και δάση
η άνοιξη να μην περάσει .
Κρύο θέλει κι άλλο κρύο ,
κρύσταλλο όλο το τοπίο .

Να παγώσουνε τα πλοία !
Η δική μου βασιλεία ,
ένα μήνα θα κρατήσει
και κλαρί να μην ανθίσει .

Του Γενάρη προσταγή :
Μπάλα κάτασπρη όλη η γη .
✤    ✤    ✤    ✤

Ο Φλεβάρης

Άνθη ανάκατα και χιόνι
Τις αμυγδαλιές φορτώνει.

Κούτσα κούτσα κατεβαίνει ,
όλη η πλάση τον προσμένει !

Μήνυμα πως δεν αργεί ,
φτάνει η Άνοιξη στη η .

Στο γαλάζιο το στεφάνι ,
του ήλιου κάποια αχτίδα εφάνη .

Το ‘παν και το λένε τόσοι ,
άνθρωποι με τόση γνώση :

«Ο Φλεβάρης και αν φλεβίσει ,
Καλοκαίρι θα μυρίσει » 
✤    ✤    ✤    ✤

Μάρτιος

Γδάρτη σε λεν , παλουκοκαύτη,
μα εσύ κρύβεις την άνοιξη στη στάχτη .

Στο τζάκι μπουμπουνίζουν τα κλαδιά
που οι γέροι παν να βάλουν στη φωτιά .

Φλόγες οι παπαρούνες στο χωράφι
και μαργαρίτες και χρυσάφι .

Πέρα για πέρα πανηγύρι ,
λάμπει ένα στέμμα του ήλιου η γύρη .

Το «χαίρε» του Ευαγγελισμού ,
σταλάζει από τα βάθη του ουρανού .

Και μήνυμα σκορπούν τα χελιδόνια ,
πως γίναν ανθοπέταλα τα κλώνια


✤    ✤    ✤    ✤
Απρίλιος

Γύρω , γύρω όλοι , παιδιά ,
και στη μέση η Πασχαλιά !

Πάσχα κι η καρδιά του Απρίλη ,
Φιληθείτε εχθροί και φίλοι .

«Δεύτε λάβετε φως» όλοι ,
Φως στο σπίτι , στο περβόλι .

Μαύρες κότες σοκολάτα ,
κόκκινα τ’ αυγά στα πιάτα .

Ζήτω τα βουνά κι οι κάμποι !
Φως στο φως ο ήλιος λάμπει .

Γύρω γύρω όλοι
και στη μέση η Πασχαλιά .
 ✤    ✤    ✤    ✤
Ο ΜΑΗΣ 1.

Ένα πράσινο βιβλίο
γράφει ο Μάης για παιδιά.
Οι τελείες του είν’ κεράσια
και οι λέξεις του κλαδιά.
Και το αγέρι το μοιράζει
σε περβόλια και αυλές
και οι εικόνες τρεμουλιάζουν
στις σελίδες τις χρυσές.
Ένα πράσινο βιβλίο
-άνθη, φύλλα κι ευωδιά-
γράφει ο Μάης, ξαναγράφει
για παιδιά.


 Ο ΜΑΗΣ 2

Σ’ ένα στέφανο του Μάη
Όλη η άνοιξη χωράει.
Κύκλους, κύκλους τα λουλούδια,
οι χοροί και τα τραγούδια.
στα χρυσά του ήλιου καφάσια
ωριμάζουν τα κεράσια.
Πέρα ως πέρα φως απλώνει
γλάστρα ανθίζει στο μπαλκόνι.
Είναι ο Μάης δίχως ταίρι
ένα ολάνθιστο παρτέρι.
Σ’ ένα στέφανο του Μάη
Όλη η άνοιξη χωράει.
✤    ✤    ✤    ✤
Ιούνιος 

Ο Ιούνης με καπέλο
ψάθινο και με γυαλιά ,
τα παιδιά αποχαιρετάει
απ' του σχολειού την αγκαλιά .
✤    ✤    ✤    ✤
Ιούλιος 

Γέμισε χρυσάφι ο κάμπος ,
γέμισαν τα μάτια θάμπος .

Φως το αλώνι του Αλωνάρη ,
ήλιο ξέχειλο και στάρι .

Τρεμουλιάζει, αχνός , η μέρα
μες στον διάφανον αιθέρα .

Και του τζίτζικα το πριόνι ,
όσο πάει και δυναμώνει .

Το θερμόμετρο ανεβαίνει ,
σπίτι του κανείς δε μένει .

Μπλουμ! Στη θάλασσα πηδάει
όλη η Ελλάδα κολυμπάει .

✤    ✤    ✤    ✤

Αύγουστος

Στην κληματαριά του Αυγούστου ,
το σταφύλι κάθε γούστου .

Φώτα παίρνει ρώγα ρώγα
στου μεσημεριού τη φλόγα .

Άσπρα , μαύρα τα τσαμπιά
κρέμονται βαριά βαριά .

Για της Παναγιάς τη χάρη ,
μύρτα , σκίνα και θυμάρι .

Σαν ο ήλιος χαμηλώνει
την εικόνα της χρυσώνει .

Κι η σελήνη που ανεβαίνει ,
φωτοστέφανο θα γένει

✤    ✤    ✤    ✤
Ο Σεπτέμβρης

Ο Σεπτέμβρης είναι αγόρι
Ο Σεπτέμβρης είναι αγόρι
κ' έχει ολόχρυσο καπέλο
και χρυσό το πανοφώρι.
Τα παπούτσια του είναι φύλλα
που έχουν πέσει απ' τα πλατάνια
και τα μάγουλά του μήλα.
Με του ανέμου τα ποδάρια
τρέχει δίχως να τον βλέπεις
στων βημάτων του τα χνάρια
διαμαντάκια θε να βρεις.
σταγονίτσες, σταγονίτσες
μιας ολόχρυσης βροχής.
Ο Σεπτέμβρης είναι αγόρι
κατεβαίνει από τα δάση
κατεβαίνει από τα όρη
και έρχεται για να χτυπήσει
μια πελώρια καμπάνα
το σχολειό να αρχινήσει.
Ο Σεπτέμβρης πάντα δες
έχει όλα τα παιδάκια
φίλους και συμμαθητές.

✤    ✤    ✤    ✤
Οκτώβριος

Τα χαλκώματα αγοράζει
και τα φύλλα όλα σκεπάζει .

Με το σάκο του στον ώμο
τριγυρίζει μες στο δρόμο .

Όπου ο Οκτώβρης κι αν αγγίζει
το τοπίο κοκκινίζει .

Ως και τ’ Αη – Δημήτρη το άτι
από μπρούτζο ένα κομμάτι .

Στα χρυσάνθεμα πατάει ,
βρέχει , αστράφτει όπου περνάει .

Με την πρώτη ανατριχίλα
πέφτουν χάλκινα τα φύλλα .
✤    ✤    ✤    ✤
Νοέμβριος


Στου Νοέμβρη το χαρτί
βάζει υπογραφή η βροχή .

«Θα ποτίσω όλη την πόλη ,
το χωράφι , το περβόλι .

Και θα πλύνω τις σκεπές ,
τα μπαλκόνια , τις αυλές .

Θα ετοιμάσω το τοπίο ,
να ‘ρθει το μεγάλο κρύο».

Το χαρτί ο αέρας παίρνει
και στα σύννεφα το φέρνει .

Κι η βροχή πιάνει δουλειά ,
μούσκεμα όλα τα παιδιά

✤    ✤    ✤    ✤
Δεκέμβριος

Όταν έρθει εκείνη η ώρα
ο Αι – Βασίλης με τα δώρα .

Τώρα η πλάση όλη ησυχάζει ,
κάποιο θάμα μας τοιμάζει .

Στο άγιο σπήλαιο της νυκτός ,
φως , γεννήθηκε ο Χριστός .

Άρχοντες , καλήν ημέρα !
Έρχομαι απ’ το δάσος πέρα .

Από χιόνι έχω παιχνίδια
κι από κρύσταλλα στολίδια 



Στίχοι: Ρένα Καρθαίου
Μουσική: Γιάννης Δροσίτης


Φεύγω, πάω στο φεγγάρι
με βαλίτσες κι άλλα βάρη.

Παίρνω και μια σκούπα τόση,
σκόνες, στάχτες να σαρώσει.

Είμαι εγώ νοικοκυρά
και τα θέλω καθαρά.

Πάω να ρίξω χώμα σάκους
σε κρατήρες και σε λάκκους.

Πάω αέρα, πάω νερό
και λουλούδια ένα σωρό.

Πάω να φτιάξω μιαν αυλή
φεγγαρίσια, στρογγυλή,

με πολλά μυριστικά,
γλάστρες και βασιλικά.

Και στη μέση θα διαλέξω
μια γαζία να φυτέψω,

να ’χει ολάνθιστους χρυσούς,
μικροφέγγαρους ανθούς,

που το ολόγιομο φεγγάρι
για παιδιά του θα τους πάρει.

Κι όταν το άρωμά τους νιώσει,
μοναξιά δε θα ’χει τόση.

Αστροναύτισσα κινάω
στο φεγγάρι για να πάω

κι αφού εκεί τα συγυρίσω,
πάλι θα γυρίσω πίσω.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου