Γράφει ο Γιάννης Δημάκης
Τη λέξη Εύζωνας την συναντούμε στα έργα του Ομήρου και αναφέρεται στους στρατιώτες που ήταν καλά ζωσμένοι (“ευ΄+ζώνες=οι καλά ζωσμένοι).
Τη λέξη Εύζωνας την συναντούμε στα έργα του Ομήρου και αναφέρεται στους στρατιώτες που ήταν καλά ζωσμένοι (“ευ΄+ζώνες=οι καλά ζωσμένοι).
Η Ευζωνική στολή είναι παγκοσμίως γνωστή και εμφανίζεται ουσιαστικά με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Μετά το 1821 η Φουστανέλα καθιερώνεται ως η επίσημη Εθνική ενδυμασία όλων των οπλαρχηγών και αγωνιστών της επανάστασης.
Από την δημιουργία του Ελληνικού Στρατού οι Τσολιάδες ήταν οι επίλεκτοι στρατιώτες(Τσολιάς, αναγραμματισμός του ονόματος "στολιάδες" από τη "στολή" που καθιερώθηκε επίσημα από τον Βασιλέα Όθωνα της Ελλάδας που έφερε και ο ίδιος σε επίσημες εμφανίσεις). Οι Τσολιάδες εξακολουθούν να αποτελούν σύμβολα γενναιότητας και οι επιλογή των στρατιωτών που θα στελεχώσουν την Προεδρική Φρουρά ακόμη και σήμερα βασίζεται σε κριτήρια τόσο σωματικά όσο και πνευματικά.
Η ιστορία.
Η ιστορία της Προεδρικής Φρουράς ξεκινά στης 12 Δεκεμβρίου του 1868 ως μάχιμο και τελετουργικό άγημα ταυτόχρονα. Από το 1914, στα Ανάκτορα συγκροτείται η Ανακτορική Φρουρά ως ιδιαίτερη μονάδα ευζώνων. Στην πορεία των χρόνων πήρε διάφορες ονομασίες: Ανακτορική Φρουρά, Φρουρά Σημαίας, Φρουρά Μνημείου Αγνώστου Στρατιώτη, Βασιλική Φρουρά και τέλος Προεδρική Φρουρά από το 1974. Η έδρα της Προεδρικής Φρουράς από ιδρύσεως της βρίσκεται στην Οδό Ηρώδου Αττικού κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο (πρώην ανάκτορα).
Η ιστορία των Ευζωνικών Ταγμάτων (αργότερα μετονομαστήκαν σε Συντάγματα) ξεκινά ουσιαστικά το 1867 με την δημιουργία τεσσάρων Ταγμάτων, όπου τα καθένα διέθετε οργανωτική δύναμη τεσσάρων λόχων. Τη εποχή εκείνη η αποστολή των Ευζωνικών Ταγμάτων ήταν η φύλαξη της μεθορίου. Το 1868 προστέθηκε και ο πέμπτος λόχος στο κάθε τάγμα. Στις πρώτες περιόδους τα Τάγματα στελεχωνόταν από εθελοντές οπλίτες και υπαξιωματικούς που προερχόταν από την ορεινή Ελλάδα.
Οι Εύζωνες έγινα σύμβολο ανδρείας με την συμμετοχή των Ταγμάτων στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ιδιαίτερα στις μάχες του Μπιζανίου και του Κιλκίς-Λαχανά, τα Τάγματα των Ευζώνων ήταν αυτά που είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες αφού σε καμιά περίπτωση δεν γύρισαν την πλάτη στον εχθρό και ήταν η δύναμη όλου του Ελληνικού Στρατού. Η δόξα των Ευζωνικών Ταγμάτων συνεχίστηκε και στην Μικρασιατική Εκστρατεία.
Στην Μικρασιατική Εκστρατεία υπό την Διοίκηση του Νικολάου Πλαστήρα το 5/42 έφτασε στην κορυφή της Δόξας του. Η ηρωισμός και η ορμητικότητα των Ευζώνων έκαναν το 5/42 γνωστό στους Τούρκους με το όνομα Σαϊτάν Ασκέρ (Ασκέρι του Διαβόλου). Κατά την προέλαση του, το Σύνταγμα έφτασε μέχρι το Καλέ-Γρότσο, πέρα από τον Σαγγάριο. Κατά την κατάρρευση του μετώπου το Σύνταγμα υπό την διοίκηση του Πλαστήρα κατάφερε να δώσει μάχες υποχωρώντας σε πλήρη τάξη και μαζεύοντας στρατιώτες από διαλυμένες μονάδες. Με την αντίσταση που προέβαλε στους Τούρκους, έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς πρόσφυγες να διαφύγουν.
Η ανδρεία και ο ηρωισμός συνδέθηκε ακόμη περισσότερο κατά το έπος του 40΄ με αποκορύφωμα το εξώφυλλο του περιοδικού LIFE στης 16 Δεκεμβρίου 1940 εκθειάζοντας τον ηρωισμό του Έλληνα Τσολιά στις μάχες της Πίνδου και των Ελληνικών βουνών στην Βόρεια Ήπειρο.
Πολλές πράξεις ηρωισμού των Ευζώνων θα μείνουν άγνωστες. Όλες αυτές όμως τις εκπροσωπεί η πράξη του Εύζωνα Κωνσταντίνου Κουκίδη, οποίος με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, συνέπεσε να ήταν ο Τιμητικός Φρουρός της Ελληνικής Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Την στιγμή που οι Γερμανοί ανέβαιναν στην Ακρόπολη για να υψώσουν την Γερμανική σημαία στη θέση της Ελληνικής, για να μην πέσει στα χέρια τους τυλίχθηκε με την Γαλανόλευκη και έπεσε στο κενό. Η Ελληνική Σημαία έγινε σάβανο για τον Κώστα Κουκίδη, όμως δεν έπεσε στα χέρια των κατακτητών.
Κατά την διάρκεια της κατοχής ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός οργάνωσε το 5/42 Σύνταγμα το 1942 για να εναντιωθεί στον φασίστα κατακτητή. Έδωσε πολλές ηρωικές μάχες στα βουνά της Στερεάς Ελλάδος εναντίον του κατακτητή και το Σύνταγμα για ακόμη μια φορά έγινε το «Ασκέρι του Διαβόλου».
Οι εύζωνες σήμερα
Οι σημερινοί εύζωνες εκτελούν μόνο αποστολές τελετουργικού χαρακτήρα. Η πλέον γνωστή είναι η συμβολική φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη, που βρίσκεται στην Πλατεία Συντάγματος, δίπλα στην Βουλή των Ελλήνων. Σκοπιές όμως ευζώνων υπάρχουν και στο Προεδρικό Μέγαρο και στην πύλη του στρατοπέδου της Προεδρικής Φρουράς, πρώην στρατόπεδο Βασιλέως Γεωργίου Β΄, που βρίσκεται στο ΒΑ. άκρο του Εθνικού Κήπου με είσοδο από την οδό Ηρώδου του Αττικού. Άλλες υποχρεώσεις των ευζώνων είναι:
- Η επίσημη έπαρση και υποστολή της ελληνικής σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Πραγματοποιείται κάθε Κυριακή.
- Τιμητικό άγημα αποτελούμενο από σώμα Ευζώνων, από Αξιωματικό και Βρακοφόρο Κρητικό με την συνοδεία μπάντας εκτελούν την έπαρση της Σημαίας. Το ίδιο συμβαίνει και το απόγευμα όπου εκτελείται η υποστολή.
Περίπου στην 09:30 αρχίζει το τελετουργικό μέσα στο στρατόπεδο της Προεδρικής Φρουράς. Ένας Λόχος Ευζώνων σε παράταξη αποδίδει Τιμές στην Σημαία του Τάγματος την οποία φέρει Αξιωματικός της Φρουράς.
Έπειτα όλο το Αγημα κατευθύνεται στο Μνημείο Του Αγνώστου Στρατιώτη μέσω της οδού Β. Σοφίας. Το ένα ρεύμα της οδού κλείνει και το θέαμα με το αγημα να κατηφορίζει την οδό είναι μοναδικό. Κόσμος σταματά και με δέος παρακολουθεί τους Εύζωνες να παρελαύνουν σε επιβλητικό σχηματισμό. Η Πλατεία Συντάγματος είναι γεμάτη από τουρίστες που παίρνουν θέση για να παρακολουθήσουν την Επίσημη Αλλαγή. Η διαδικασία Αλλαγής είναι η ίδια με τις υπόλοιπες μέρες αλλά γίνεται πιο επιβλητική με την παρουσία ολόκληρου λόχου Ευζώνων και με τον τρόπο που γίνονται τα Βήματα της Αλλαγής.
Με το πέρας της Αλλαγής και το άκουσμα του Εθνικού Ύμνου το ’γημα επιστρέφει στο στρατόπεδο με τον ίδιο τρόπο. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Εύζωνες που έχουν αναλάβει την υπηρεσία στο Μνημείο, από την στιγμή που θα ανέβουν στο Μνημείο και μέχρι να αποχωρήσει το Αγημα, βρίσκεται σε στάση «παρουσιάστε».
Αλλες αποστολές.
- Η απόδοση εθιμοτυπικών τιμών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σε αρχηγούς ξένων κρατών.
- Η απόδοση τιμών ομοίως στους πρεσβευτές ξένων κρατών κατά τη διάρκεια επίδοσης διαπιστευτηρίων στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
- Τιμές στην δεξίωση για την καθιέρωση της Δημοκρατίας που γίνεται κάθε χρόνο στο Προεδρικό Μέγαρο
- Συμμετοχή σε σημαντικά γεγονότα όπως, η απόδοση των μεταλλίων στους Μαραθωνοδρόμους των Ολυμπιακών του 2004
- Συμμετοχή σε σημαντικές εκδηλώσεις για τον Ελληνικό Στρατό όπως στο Ελ Αλαμέιν και στο Ρίμινι.
Εύζωνες επίσης συνοδεύουν κάθε χρόνο το Άγιο Φως, στη μεταφορά του από τα Ιεροσόλυμα στην Αθήνα.
Την25η Μαρτίου κάθε έτους, τμήμα ευζώνων συμμετέχει εκτός της παρέλασης στην Αθήνα και στις εορταστικές εκδηλώσεις της ελληνικής ομογένειας των ΗΠΑ, πραγματοποιώντας παρέλαση στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχουν στην επέτειο για την έξοδο του Μεσσολογίου συνοδεύοντας την εικόνα και στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων κάνοντας παρέλαση στην κεντρική λεωφόρο της πόλης.
Η ευζωνική ενδυμασία
Οι Εύζωνες είναι παγκοσμίως γνωστοί για την ενδυμασία που φέρουν. Η φουστανέλα σχεδιάστηκε ως στολή για την Ανακτορική παλιότερα και σήμερα Προεδρική Φρουρά.
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός συμβολισμών που αποδίδονται στα χαρακτηριστικά της ευζωνικής στολής. Για παράδειγμα, ο αριθμός των δίπλων της φουστανέλας φημολογείται πως είναι ίσος με τη διάρκεια (σε έτη) της περιόδου της Τουρκοκρατίας, δηλαδή 400. Παρόλ' αυτά, οι φουστανέλες που φέρουν στις μέρες μας οι Εύζωνες, σπάνια έχουν ακριβώς 400 δίπλες.Σχετικά με την φουστανέλα, προέρχεται από μια σειρά αρχαίων ελληνικών ενδυμάτων, όπως ο χιτώνας.Στο αρχαιολογικό μουσείο της Επιδαύρου εκτίθεται ακέφαλο άγαλμα ρωμαίου αξιωματούχου, όπου φαίνεται καθαρά ότι φοράει μία φούστα πάνω από κοντό χιτώνα.
Σε βυζαντινά όστρακα και αγγεία (κεραμική), πολεμιστές εμφανίζονται να φέρουν όπλα, φορώντας την βαριά πολύπτυχη φουστανέλα
Τα υπόλοιπα μέρη της Ευζωνικής στολής είναι:
- Το Φάριο. Είναι το καπέλο του Εύζωνα. Είναι φτιαγμένο από χοντρή τσόχα χρώματος κόκκινο και φέρει στο κέντρο το Εθνόσημο. Σε άλλες περιόδους έφερε την Βασιλική Κορώνα. Χαρακτηριστικό κομμάτι του Φάριου είναι η μακριά μαύρη φούντα.
- Το Πουκάμισο (υποδήτης). Είναι λευκό χρώμα και χαρακτηριστικό είναι το μεγάλο άνοιγμα των μανικιών. Γενικά το λευκό χρώμα που κυριαρχεί στην Ευζωνική στολή θεωρείται ότι συμβολίζει την αγνότητα των Εθνικών Αγώνων.
- Η Φέρμελη (γιλέκο). Είναι το γιλέκο της Ευζωνικής στολής και είναι το πιο δύσκολο κομμάτι κατά την διαδικασία κατασκευής της Ευζωνικής στολής. Στο πίσω μέρος, από τον ώμο και ως την μέση προεξέχουν δύο κομμάτια, όπου πάνω υπάρχουν λευκά και επίχρυσα νήματα με τα οποία απεικονίζονται σχέδια λαογραφικής σημασίας. Ένα από αυτά τα σχέδια είναι το “Χ” και το “Ο” που αντιστοιχούν στις λέξεις “Χριστιανός Ορθόδοξος’. Οι λωρίδες οι κίτρινες που υπάρχουν διευκρινίζουν τον βαθμό του Εύζωνα. Δύο λωρίδες είναι ο βαθμός του Λοχία και η μία ο βαθμός του Δεκανέα.
- Τα Κρόσσια. Είναι χρώματος μπλε-άσπρο και συμβολίζουν το Εθνικό μας σύμβολο, την Γαλανόλευκη Σημαία.
- Οι Επικνημίδες. Είναι κατασκευασμένες από μετάξι και χρώματος μαύρου.
- Τα Τσαρούχια. Είναι κατασκευασμένα από δέρμα και χρώματος κόκκινου. Στην σόλα, ανάλογα το μέγεθος υπάρχουν 60 έως 120 καρφιά. Αυτό κάνει ιδιαίτερα εντυπωσιακή την κίνηση των Ευζώνων, ειδικά την ώρα των Βημάτων. Κατά μέσο όρο το κάθε τσαρούχι ζυγίζει 3,5 κιλά. Πλέον χαρακτηριστικό κομμάτι είναι οι μαύρες φούντες που καταλήγουν στην μύτη του τσαρουχιού. Την εποχή που τα Ευζωνικά Τάγματα ήταν μάχιμα τμήματα του Ελληνικού Στρατού, οι φούντες έκρυβαν αιχμηρό αντικείμενο το οποίο χρησιμοποιούσαν στις μάχες σώμα με σώμα.
- Δερμάτινη ζώνη. Είναι η ζώνη του Εύζωνα όπου συγκρατούν τις φυσιγγιοθήκες και την θήκη της Ξιφολόγχης.
- Οι Περισκελίδες. Είναι 100% βαμβακερές και οι Εύζωνες χρησιμοποιούν συνολικά τέσσερις (δύο για κάθε πόδι) για να υπάρχει τέλεια εφαρμογή και εικόνα. Και εδώ το χρώμα είναι λευκό.
- Εσωτερική ζώνη. Είναι κατασκευασμένη από δέρμα και συγκρατά τεντωμένες τις κάλτσες του Εύζωνα. Ουσιαστικά κάνουν την δουλειά που κάνουν και οι ζαρτιέρες αλλά για ευνόητους λόγους οι Εύζωνες αποφεύγουν να το αναφέρουν.
- Όπλο. Το όπλο που χρησιμοποιείται είναι το Μ1 Garrand. Είναι το πιο δύσκολο κομμάτι και όχι μόνο λόγου βάρους, αλλά περισσότερο λόγου της σωματικής πίεσης που ασκείται στο σώμα του Εύζωνα. Για να είναι επιβλητική η κίνηση του Εύζωνα, στην κίνηση του «επ΄ώμου» ο Εύζωνας χτυπά με μεγάλη δύναμη το όπλο στον ώμου του για να προκληθεί θόρυβος. Στις πρώτες υπηρεσίες οι αριστεροί ώμοι όλων των Ευζώνων είναι μελανιασμένοι.
- Η Ξιφολόγχη. Η Ξιφολόγχη είναι αναρτημένη στο όπλο σε όλη την διάρκεια της υπηρεσίας όπως και στις παρελάσεις.
- Ευζωνική Στολή Αξιωματικού
- Χαρακτηριστική είναι και οι στολή των Αξιωματικών που ξεχωρίζουν τόσο από το μάκρος της Φουστανέλας όσο και από άλλα χαρακτηριστικά.Η στολή αποτελείται από :
- Τα Τουζλούκια (περικνημίδες)
- Τα Σταβάλια (κόκκινα μποτάκια)
- Την Περισκελίδα. Το κόκκινο μακρύ παντελόνι
- Τις Επικνημίδες χρώματος μπλε
- Τα Φάριο. Μεγαλύτερο σε μέγεθος από αυτό των Ευζώνων και μπροστά φέρει τον βαθμό του αξιωματικού
- Το Σπαθί. Πιστό αντίγραφο των οπλαρχηγών του 1821
- Την Φέρμελη.
Η ευζωνική στολή που περιγράφεται παραπάνω αποτελεί την επίσημη εκδοχή. Οι εύζωνες που φυλάσσουν το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη φέρουν αυτή τη στόλη μόνο τις Κυριακές ή κατά τη διάρκεια εθνικών εορτών.
Στις υπόλοιπες μέρες ανάλογα την εποχή (χειμώνα ή καλοκαίρι) χρησιμοποιείται ανάλογη στολή. Τον χειμώνα οι Εύζωνες χρησιμοποιούν τον Ντουλαμά που είναι αφιερωμένος στους αγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα και που είναι φτιαγμένη από χοντρή τσόχα χρώματος μπλε. Κατά τους καλοκαιρινούς χρησιμοποιείται ο θερινός Ντουλαμάς χρώματος χακί.
Σε διάφορες εκδηλώσεις χρησιμοποιούνται η Κρητική και Ποντιακή στολή σε ένδειξη τιμής προς τους Αγωνιστές της νησιωτικής Ελλάδας και τους Αγωνιστές του Πόντου.
Για τις πολύ κρύες νύχτες του χειμώνα (δεν επιτρέπεται την μέρα όσο κρύο και αν κάνει) υπάρχει η Κάπα η οποία είναι φτιαγμένη από πολύ χοντρή τσόχα και χρώματος μπλε.
Όλες οι στολές ράβονται και συντηρούνται από το πολιτικό προσωπικό της Προεδρικής Φρουράς και τα εργαστήρια βρίσκονται μέσα στο στρατόπεδο. Η κατασκευή μια Ευζωνικής στολής (30 μέτρα λευκού υφάσματος) απαιτεί 80 ημέρες για να κατασκευαστεί. Μόνο η «φέρμελη» το γιλέκο της Ευζωνικής στολής χρειάζεται ένα μήνα για να κατασκευαστεί. Το ίδιο ενδιαφέρουσα είναι και η παραδοσιακή κατασκευή των τσαρουχιών.
Το τάγμα της Προεδρικής Φρουράς εδρεύει στον ίδιο χώρο από την δημιουργία της, στην Οδό Ηρώδου Αττικού στο στρατόπεδο που φέρει το όνομα του Σουλιώτη οπλαρχηγού και ήρωα της Επανάστασης του 1821 Γεωργίου Τζαβέλα.
Το Τάγμα αν και τιμητικό άγημα αποτελεί μονάδα του Ελληνικού Στρατού και ακολουθεί κάποια βασικά προγράμματα όπως το πρωινό εγερτήριο, την πρωινή αναφορά, την βραδινή αναφορά, την επιθεώρηση της Παρασκευής. Στο υπόλοιπο της ημέρας τις κενές ώρες που οι Εύζωνες δεν έχουν υπηρεσία τις αφιερώνουν στην ξεκούραση αφού οι 4 ώρες (συνολικά 1 ώρα ανά 6 ώρες) που έχουν υπηρεσία είναι ιδιαίτερα κουραστικές.
Στη Φρουρά υπάρχει και εντατικό καθημερινό πρόγραμμα γυμναστικής για να αποφευχθούν προβλήματα από την συνεχή ορθοστασία.
Η βασική εκπαίδευση των Ευζώνων διαρκεί ένα μήνα και είναι πολύ δύσκολη. Βασίζεται κυρίως στην άσκηση την σωματικής αντοχής των ασκήσεων ακριβείας και στο «χτίσιμο» ατσαλένιας προσωπικότητας κατά την ώρα της υπηρεσίας. Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης καθορίζονται και τα «ζευγάρια». Οι Εύζωνες χωρίζονται σε ζευγάρια (για να υπάρχει συγχρονισμός) και μέχρι το τέλος της θητείας τους στην Φρουρά εκτελούν μόνο μαζί την υπηρεσία.
Μετά το τέλος της βασικής εκπαίδευσης οι Υποψήφιοι Εύζωνες κατανέμονται στους λόχους και θεωρούνται πλέον Εύζωνες. Εδώ ακολουθεί το δεύτερο στάδιο της εκπαίδευσης, όπου οι υπηρεσίες που εκτελούν είναι βραδινές για να εξοικειωθούν με την υπηρεσία.
Οι εκπαιδευτές είναι παλιοί Εύζωνες που είναι στο τέλος της θητείας τους και έχουν την ανάλογη εμπειρία.
Πολλές φορές έχει επικριθεί ο τρόπος που εκπαιδεύονται οι Εύζωνες, αλλά δοκιμάστε να μείνετε 3 λεπτά ακίνητοι και θα καταλάβατε τι σημαίνει να κάθεσαι ακίνητος 1 ώρα. Πολύ περισσότερο προσπαθήστε να μην ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας ενώ σας παρακολουθεί επίμονα κάποιος άλλος.
Οι Εύζωνες στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη δεν επιτρέπεται να κουνηθούν για κανένα λόγο…ούτε για να σκουπίσουν τον ιδρώτα που στάζει στο μέτωπο τους λόγω της ζέστης. Ποιος είπε ότι είναι εύκολη η δουλειά των τσολιάδων;Η ύψιστη τιμή του να ανήκεις στην Προεδρική Φρουρά συνοδεύεται και από πολλές δύσκολες στιγμές. Είτε χιονίζει, είτε βρέχει, είτε έχει καύσωνα όπως σήμερα τα παλικάρια με την εθνική φορεσιά δεν επιτρέπεται να κουνηθούν. Γι΄αυτο και ένας λοχίας έχει αναλάβει να τους σκουπίζει τον ιδρώτα από το μέτωπο.
Στις οδούς Ηρώδου Αττικού ή στην Β. Σοφίας στο σημείο που περνούν οι Εύζωνες, πάνω στις πλάκες του πεζοδρομίου σχηματίζεται ένα λευκό μονοπάτι από το χτύπημα των τσαρουχιών. Το μονοπάτι αυτό σύμφωνα με τους Εύζωνες συμβολίζει το δρόμο προς τους απελευθερωτικούς αγώνες. Οι Εύζωνες δεν βγαίνουν από αυτό το μονοπάτι ότι και να συναντήσουν.
ΠΗΓΕΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου